Cisterna za vodu, ostaci grnčarije, kameni žrvanj i životinjske kosti iskopane su tokom arheološkog istraživanja istorijskog lokaliteta srednjevekovne tvrdjave Koprijan na obroncima planine Seličevice, iznad sela Klisura, u opštini Doljevac, najznačajnije gradjevine srednjevekovnog perioda ne samo u našem kraju, nego i šire. Ova faza arheoloških istraživanja, u organizaciji Arheološkog instituta iz Beograda, privodi se kraju, nakon čega će stručnjaci Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Niša, obaviti radove na obezbedjenju tog zida i njegovoj zaštiti od propadanja ili urušavanja. Radi se o kulama istočnog bedema i kuli Gornjeg grada po sredini njegove trase. Istraživači se nadaju da će i narednih godina biti izdvojena sredstva nadležnih institucija kako bi se istraživanja, ali i konzervacija i rekonstrukcija ovog lokaliteta nastavili. Posao je takav da se radovi moraju odvijati sukcesivno, po fazama, i višegodišnja je investicija, koja, kako kažu istraživači, zahteva podršku mnogobrojnih državnih institucija, lokalne samouprave i struke.
Istraživači, uz pomoć lokalnih radnika, iskopavaju velike količine zemlje, dubine od oko dva metra, i već su došli do sloja gradjevine iz srednjevekovnog perioda koji im mogu ponuditi odgovore i pružiti materijalne dokaze o tom vremenu. Trenutna istraživanja obavljaju arheolozi Arheološkog instituta iz Beograda, Uglješa Vojvodić i Vesna Bikić, kao i istoričar dr Miloš Ivanović sa Istorijskog instituta. Konzervaciju postojećih konstrukcija uradiće Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Niša, a radove finansiraju Ministarstvo kulture i lokalna samouprava. Koprijan tvrdjava je inače, jedna od retkih u našoj zemlji na kojoj se trenutno obavljaju istraživanja.
Kako u izjavi za Radio Koprijan kaže arheolog Uglješa Vojvodić, već je otkopana cisterna za vodu, u kojoj se prikupljala kišnica, jer se grad tokom opsada na taj način snabdevao vodom. –Cisterna je delimično u steni, ukopana, a delimično dogradjena, što se nakon iskopavanja jasno vidi. Očistili smo zidove i definisali njenu širinu i gabarit. Takodje, uhvatili smo i ugao jednog većeg objekta koji će u narednim kampanjama biti detaljnije istražen. Nadjeni su delovi keramičkih posuda, ulomci grnčarije. Takodje, pronadjena je i municija iz Prvog svetskog rata kada su nemačke snage zaposle tvrdjavu Koprijan i kada se ovde nalazio njihov štab. Iskopan je i jedan kameni žrvanj, za koji se još uvek sa sigurnošću ne može tvrditi otkud tu, kao i kosti životinja, koje su, pretpostavlja se, korišćenje u ishrani stanovnika ovog srednjevekovnog kompleksa. U suštini, pronadjeno je ono što je i traženo. Pretpostavke koje postoje da se ovde nalazila i tvrdjava iz vizantijskog perioda biće eventualno dokazane u narednim istraživanjima, s obzirom na to da sada dalje radove onemogućava velika količina šuta. Nadamo se da će u narednim godina, u skladu sa finansiranjima, biti postizani novi, značajni rezultati.
Nelegalna istraživanja tvrdjave Koprijan, kojih je bilo u značajnom obimu ranijih godina, vodjena legendama koje su se širile o ovom mestu, prema rečima stručnjaka, nanela su veliku štetu ovom lokalitetu, jer su poremećeni slojevi zemlje, što arheolozima sada otežava posao. Ipak, kako kažu, nadaju se da je početak istraživanja tvrdjave Koprijan, Korvin grada ili Kurvin grada, kako se još u narodu naziva, ujedno i kraj devastacije ovog značajnog lokaliteta, kao bitnog dela našeg istorijskog nasledja.
Tekst i foto: J.Kozomara
