Kako su braća Dimitrijević osvetlila Doljevac i okolna mesta

Ono što je Nikola Tesla bio za ceo svet, braća Dimitrijević bila su za doljevački kraj.

Naime, revolucionarna otkrića na polju električne energije do mesta udaljenih od centara dešavanja, stizala su sa velikim zakašnjenjem.  Ali, zahvaljujući umnim ljudima svoga doba ipak su pronalazila svoj put i do zabačenih palanki i sela.

Za ovdašnje stanovništvo prekretnica u industrijskom razvoju bile su dvadesete godine prošlog veka. Te 1920. godine, na mestu stare vodenice na Toplici, braća Dimitrijević, sa najstarijim Dušanom na čelu, podigla su savremeno mlinsko postrojenje. Ovaj, za te prilike i ove prostore, nesvakidašnji izum, imao je elektično postrojenje od 85 KS.  Mlin je podignut  ispod samog sela, a Dimitrijevići su do njega izgradili i put, tako da su svi ljudi iz našeg šireg okruženja dolazili u Doljevac, što zbog posla, što zbog radoznalosti, te je mlin odlično radio.

Upravo izgradnja tog mlina, kako je u knjizi „Doljevaci  okolina u prošlosti“,  primetio autor Zarije Stojković, poznati hroničar ovoga kraja, bila je prekretnica u elektrifikaciji doljevačke opštine. Braća Dimitrijević bila su zaslužna što su naši preci ovde, konačno imali prilike, da dobiju električno osvetljenje, tako da se, bez preterivanja može reći, da su Dimitrijevići osvetlili ovaj kraj i savremene trendove doveli i do ovdašnjih seljaka.  Prvo električno osvetljenje uvedeno je početkom tridesetih godina prošloga veka. Naime, kako je Stojković pisao „ posle Doljevca, braća Dimitrijević, su podigla električne mlinove u dobričkom selu Držanovcu, severno, i u Brestovcu, južno od Doljevca.  Sproveli su i el.mrežu, pa je osvetljenje stiglo i u sela na toj relaciji. El. osvetljenje su, na taj način, dobila sela Držanovac, Mekiš, Orljane, Doljevac, Kočane, Pukovac i Brestovac“.

Dušan Dimitrijević (1899-1958) bio je industrijalac, narodi poslanik i nosilac najviših državnih priznanja. O njegovom životu  hroničari su zapisali da je rano  ostao siroče, ali da ga to nije sprečilo da postane najpoznatiji privrednik tog doba u ovom kraju i  nosilac razvoja opštine.

Ostala je zapažena i politička karijera Dušana Dimitrijevića. Naime, njegovo aktivno političko delovanje pominje se još 1927.godine, kada je tadašnji ministar zdravlja dr Aleksa Savić iz Prokuplja, inače nosilac radikalske liste u Toplici, u okviru predizborne kampanje posetio ovaj kraj s ciljem privlačenja političke podrške. Tom prilikom u razgovorima sa ovdašnjim vidjenim ljudima, medju kojima je bio i Dimitrijević, od ministra je traženo da obezbedi sredstva za izgradnju ambulate u Pukovcu, pošte u Kočanu i nove školske zgrade u tom selu, što je i učinjeno.

I na drugima parlamentarnim izborima 1935. godine u dobričkim selima istakao  se jedan kandidat, upravo Dušan Dimitrijević.  Njegovo ime pominje se i na izborima iz 1938. godine, kada je na listi Jugoslovenske radikalne zajednice(JRZ)  poslanički kandidat u Toplici bio   Dobrivoje Stošović, tadašnji ministar gradjevina. Njegov  zamenik bio je  Dušan Dimitrijević industrijalac iz Doljevca.  JRZ je  na tim izborima pobedila.

Posle rata imovina mu je od strane komunističkog režima oduzeta.

U drugoj polovini dvadesetog veka zdanje koje je u Doljevcu izgradila ova čuvena porodica počelo je da propada. Medjutim, i pored toga, tragovi industrijske delatnosti braće Dimitrijević ostali su pored Toplice, da svedoče o jednom vremenu. Nešto od toga  vidljivo je i danas. Iako je na mestu mlina, koji stariji stanovnici opštine Doljevac pamte, jer je pre tridesetak godina, iako napušten, u svoj svojoj veličini, ponosno stajao pored Toplice, danas se nalazi jedno drugo moderno zdanje, a to je gerontološki centar. Medjutim, vila ove braće i  danas se nalazi na svom mestu. Jedno vreme, tokom pedesetih godina prošlog veka, u njoj je bio smešten narodni odbor opštine Doljevac, a poslednjih godina ne retko je imala nelegalne stanare. Nije pod zaštitom nadležnih institucija koje brinu o istorijskim spomenicima.

Medjutim, iako je ruinirana, predstavlja podsetnik na jedno vreme i na napredne ljude, koji su imali vizionarskog dara i smisla za inicijativu i razvoj kraja u kojem su živeli.

J.Kozomara  (Sva autorska prva zadržana, bez izričite saglasnosti autora nije dozvoljeno koristiti tekst ili bilo koji njegov deo)