Značajno naučno delo koje govori o višegodišnjim istraživanjima uzroka obolevanja bubrega u pojedinim zemljama jugoistočne Evrope, odnosno o balkanskoj endemskoj nefropatiji, proglašeno je najboljim na svetu u prošloj godini. Ovo priznanje Međunarodna asocijacija naučnih izdanja i publikacija iz SAD dodelila je su doc. dr Nikoli Pavloviću iz Niša i prof. dr Čan Vanu iz Hongkonga, piše list „Politika“.
Za ovo bubrežno oboljenje, registrovano prvi put pedesetih godina prošlog veka na prostorima bivše SFRJ, Bugarske i Rumunije, donedavno uzrok nije bio poznat.
– Najviše napora da se utvrde uzroci obolevanja bubrega na balkanskim prostorima do sada je uloženo upravo u našoj zemlji, posebno na Medicinskom fakultetu Niškog univerziteta. Još je prof. dr Spira Strahinjić, kao pionir i jedan od najupornijih medicinskih stručnjaka u ovoj oblasti, sa velikim brojem saradnika nastojao da otkrije karakteristike ovog oboljenja i zbog čega se javlja. Za pacijente nema drugog rešenja nego da koriste hemodijalizu ili budu upućeni na transplantaciju ovog organa. Bolest je odavno okarakterisana kao familijarna jer najčešće od nje oboleva veliki broj članova pojedinih porodica na srpskom i području još nekih zemalja ovog dela Evrope. Prethodnih decenija utvrđeno je samo da se endemska nefropatija najviše javlja na jugu i jugoistoku Srbije na niškom i leskovačkom području, u okolini Ćuprije i Paraćina, kao i u opštinama Lazarevac, Loznica, Požarevac, Kladovo i Negotin – kaže dr Pavlović.
Naučni rad publikovan prošle godine proglašen je najboljim zbog otkrića na koji način stanovništvo biva izloženo toksičnim sastojcima jedne korovske biljke za koju se sada, kaže dr Pavlović, može sa velikom sigurnošću da tvrdi da je glavni uzročnik endemske nefropatije, kako prenosi list „Politika“
– Reč je o biljci – korovu, u narodu poznatom kao vučja jabuka (Aristolochia clematitis) koja stvara najnefrotoksičnije i najkancerogenije supstance do sada opisane u prirodi, odnosno „aristolohične kiseline”. Istraživanjima smo otkrili da nakon truljenja vučje jabuke nastaje jako taloženje otrova u zemlji, a taj otrov kasnije apsorbuju povrtarske biljke ili žitarice, čime se kontaminiraju poljoprivredni proizvodi koji se koriste u ljudskoj ishrani. Na osnovu ovog otkrića mogu se preduzeti sve neophodne mere prevencije na područjima gde se razvija i raste ova korovska biljka, samim tim i da se uzročnik endemske nefropatije potpuno eliminiše, kaže ovaj naučni radnik iz Niša.
Treba svakako reći da je još pre skoro pola veka prof. dr Milenko Ivić sa Medicinskog fakulteta u Nišu upozorio na opasne posledice trovanja vučjom jabukom, ali da se posle njegovih naučnih istraživanja i saznanja sve doskora ništa nije preduzimalo. Tek posle upornog rada na otkrivanju uzročnika ove teške i često pogubne bolesti konačno je utvrđeno da otrovi koji nastaju truljenjem vučje jabuke, po svemu sudeći, izazivaju balkansku endemsku nefropatiju. Zato je naučni rad doc. dr Nikole Pavlovića i prof. dr Čan Vanua i proglašen najboljim u prethodnoj godini.
Izvor: Politika online
M.J.
